آشنایی با جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان

ماده ۷۹ قانون کار، اشتغال کار کودکان زیر ۱۵سال را ممنوع کرده است. هر چند کارگران شاغل در کارگاه‌های خانوادگی که کارفرما، بستگان و خویشاوندان نسبی درجه یک باشند، مشمول قانون کار نیست. همچنین ماده ۸۴ حداقل سن کار در مشاغلی که ماهیت آن برای سلامتی یا اخلاق نوجوانان زیان آوراست را ۱۸ سال تمام پیش بینی کرده که تشخیص آن با وزارت کار و امور اجتماعی است. براساس آمارهای بهزیستی، ۷۵ درصد کودکان کار وخیابان سرپرست دارند، ۳۰ درصد این کودکان کار به مدرسه نمی‌روند، ۳۱ درصد آن‌ها شش تا یازده سال دارند و ۹ درصد آن‌ها زیر شش سال دارند. افزون بر آن ۶۰ درصد این کودکان نان آور خانواده خود هستند. غالبا فقر اقتصادی موجب دور شدن این کودکان از تحصیل و کار در خیابان می‌شود. طبق گزارش اخیر سازمان بهزیستی ۲۱ درصد از کودکان کار و خیابان رابطه جنسی را در سنین ۱۲ تا ۱۳ سالگی تجربه کرده‌اند. این کودکان همواره در معرض تجاوز، بیماری‌های پوستی و عفونی، سوء تغذیه، اعتیاد و مشکلات روحی و روانی هستند. چندی پیش رئیس مرکز تحقیقات ایدز با تحقیق بر روی یک هزار کودک کار هشدار داد که بین ۴ تا ۵ درصد این کودکان آچ آ وی مثبت بوده‌اند....

جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان در سال ۸۲ موفق به کسب مجوز رسمی برای فعالیت شده است. این سازمان غیر دولتی پیش از دریافت مجوز نیز فعالیت‌های می‌دانی و عملی نیز داشته است...

بصورت کلی هدف از تأسیس جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان؛ محو کامل کار، بهره کشی و هرگونه سوء استفاده از کودکان و احقاق حقوق و شرایط زندگی انسانی و برابر برای تمامی کودکان است.

اهداف جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان

- تلاش برای رفع تبعیض و سوءاستفاده از کودکان فارغ از رنگ،‌نژاد، جنس، مذهب و...

- تلاش جهت تغییر نگاه جامعه نسبت به کودکان و بویژه کودکان کار و خیابان و باز تعریف جایگاه انسانی آنان

- تلاش جهت بهبود وضعیت زندگی کودکان و بویژه کودکان کار و خیابان با رهنمود به جامعه جهت استفاده از منابع و مراجع رسمی (مانند بیمه تأمین اجتماعی، بیمه‌های فراگیرخانواده و کودک، بیمه بیکاری و...)

- اطلاع رسانی و ارتقاء سطح آگاهی جامعه در رابطه با کودکان و آسیبهای ناشی از کار و بهره کشی از آنان

- بالا بردن آگاهی‌های فرد- خانواده و جامعه به منظور استفاده از راهکارهای پیشگیری و ممانعت از کشیده شدن کودکان به خیابان‌ها و محیطهای دیگر جهت کار و تأمین معیشت.

اهداف تداومی (پیگیریهای ضروری جهت تضمینهای تداومی) جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان:

۱─ استفاده از نیرو وظرفیتهای اجتماعی درجهت حمایت عملی از کودکان کار و خیابان.

۲─ فعال نمودن و پیگیری حضور دولت، سازمان‌ها و نهادهای موظف.

٣─ قراردادن کودک و وابستگانش تحت پوشش بیمه‌های اجتماعی (خدمات درمانی، تأمین اجتماعی، بیمه بیکاری و...)

۴─ بکار گیری مددکاران خیابانی.

۵─ واکنش سریع جهت شناسائی و جذب کودکان کار وخیابان.

۶─ تلاش برای ترویج نگاه جامعه به جایگاه انسانی کودکان کار وخیابان.

۷─ تلاش برای گسترش مراکز تعریف شدهء فوق.

فعالین این جمعیت معتقدند اصول مهم و کلیدی در جهت رسیدن به اهداف این سازمان، تأمین حقوق و نیازهاى اصلى کودک، حمایت از کودکان در برابر استثمار و بازداشت خود سرانه، پیشگیرى از ایراد آسیب به کودکان به عنوان وظیفه جامعه، مشارکت کودکان در امور خویش و برخوردارى از حق اظهار نظر است.

جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان متشکل از هشت واحد است. روابط عمومی، بهداشت، هنر، کتابخانه، آموزش، مددکاری، مالی، تحقیق و پژوهش.

بهداشت

جمعیت دفاع تلاش دارد راهکارهای مناسب و متناسب برای رایگان‌سازی بهداشت و درمان برای کودکان کار و خیابان بیابد، وضعیت سلامت و بهداشت کودکان و خانواده‌های آنان را بررسی می‌کند و به جامعه و نهادهای اجتماعی ارائه می‌کند، نگاه جامعه را نسبت به سلامت این کودکان حساس می‌کند، در صورت امکان با وزارت بهداشت، مراکز بهداشتی و درمانی به منظور دریافت خدمات ارتباط برقرار می‌کند، ارائهٔ خدمات درمانی و بهداشتی به مددجویان مرکز و آموزش بهداشت فردی و اجتماعی به کودکان از دیگر فعالیت‌های این واحد از جمعیت دفاع است.

کتابخانه

نقد نگاههای طرفدار کار کودک در ادبیات رایج ایران از یک سو و ارائه کتب جایگزین با نگاه کودک محور از سوی دیگر، ایجاد فرصت کتابخوانی برای کودکان کار که به دلیل عدم دسترسی به منابع مناسب موجود از بهره گیری از آن‌ها محرومند، حضور در واحد کتابخانه و بصورت روزانه و ارائهٔ کتاب به کودکان کار، برگزاری دوره‌های کتابخوانی برای کودکان کار و خیابان، تجهیز و جمع آوری کتابهای مناسب با وضعیت و سن کودکان کار و خیابان، تولید کتاب، شعر، داستان و غیره برای این کودکان، نقد کتابهای موجود در حوزه ادبیات کشور از اهداف این واحد است.

آموزش

استراتژی این واحد اجباری و رایگان‌سازی واقعی و عملی آموزش در مدارس به ویژه برای کودکان کار و خیابان است. ایجاد کلاس‌های سواد آموزی برای کودکان کارِ محروم از تحصیل، برگزاری کلاس‌های مهارت زندگی بر اساس تضادهای واقعی زندگی به کودکان کار و خیابان، فشار به وزارت آموزش و پرورش جهت رایگان و اجباری سازی تحصیل کودکان به واسطهٔ بسیج نیروی اجتماعی، نقد ساختار آموزش و پرورش در کشور به مثابه یکی از عوامل اصلی بازتولید کار کودک و نیز نقد محتوای کتب آموزشی، ارائه لوازم و نوشت‌افزار به کلیه دانش‌آموزان واحد، آموزش نیروهای اجتماعی به منظور شناخت شرایط کودکان کار و خیابان، آموزش خانواده‌های کودکان کار به منظور بهبود بستر زیستی کودکان کار و خیابان، ارتباط با مراکز فنی و حرفه‌ای و آموزش مهارت به کودکان کار و خیابان از فعالیت‌های این واحد است.

هنر

برگزاری نمایشگاه‌های عکس، نقاشی و...، طراحی پوس‌تر در همایش‌ها و مناسبتهای گوناگون مرتبط، طراحی محصولات قابل فروش همراه با ترویج نگاه کودک محور و ضد کار کودک و بصورت کلی تبلیغ و ترویج اهداف جمعیت با استفاده از خلاقیتهای هنری در این واحد صورت می‌گیرد.

مددکاری

از آنجایی که حمایت از کودکان کار بدون حمایت از خانواده‌های آنان ممکن نیست، استراتژی این واحد پیگیری و تلاش در جهت ایجاد، گسترش و تقویت بیمه‌های اجتماعی و بیمه‌های کارگری است. ارائه خدمات مشاوره‌ای تخصصی به مددجویان و خانواده‌های آنان، برقراری ارتباط با کلنیک‌ها و مراکز مشاوره‌ای به منظور دریافت خدمات و تبادل دانش، ارتباط با محیط‌های زیستی کودکان از جمله خانه، محل کار، محله و... به منظور مداخلات مورد نیاز، پیگیری مسائل حقوقی و پرونده‌های مددجویان در موارد مورد نیاز، برگزاری کلاس‌های آموزشی برای مددکاران، مددجویان و سایر گروه‌های درگیر، ارائه آمارهای مستند از آسیب‌های روانی ناشی از وضعیت زیستی کودکان کار و خیابان، شکل‌دهی نیروهای اجتماعی برای فشار به وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی به منظور پیگیری هدف اصلی این واحد، همکاری با دانشگاه‌ها و دانشجویان جهت انجام امور تحقیقی – علمی از فعالیت‌های اصلی این واحد است.

تحقیق و پژوهش

هدف این واحد تحقیق و پژوهش پیرامون ابعاد گوناگون کار کودک و آسیبهای ناشی از آن بر کودکان کار است. علل و عوامل ایجاد و باز تولید کار کودک و بررسی علل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی تاثیر گذار بر کار کودکان بویژه در جامعه ایران مد نظر این واحد می‌باشد.

روابط عمومی

هدف این واحد برقراری ارتباط فعال با جامعه مدنی به طور عام به منظور جذب افراد و نیز انتقال دیدگاه‌ها و مواضع رسمی جمعیت پیرامون مسائل روز مرتبط با کودکان کار و خیابان است. ارتباط با سازمان‌ها و نهادهای دولتی و غیر دولتی مرتبط از سایر اهداف این واحد است. این واحد با استفاده از رسانه‌های عمومی و رسانه‌های اجتماعی و سایر روش‌ها نسبت به تبلیغ و ترویج نگاه اصولی و روشهای عمل اجتماعی جمعیت اقدام می‌نماید.

منابع مالی

منابع مالی جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان از طرق مختلف تامین می‌شود اما فعالین این جمعیت تاکید دارند با اتخاذ سیاست‌های درست از تبدیل شدن جمعیت به خیریه جلوگیری می‌کنند. دریافت حق عضویت از اعضای جمعیت دفاع بصورت اختیاری، برگزاری همایش‌های هنری و ارائه محصولات فرهنگی، دریافت کمک‌های غیر نقدی مورد نیاز برای تحصیل یا بهداشت رایگان کودکان، دریافت کمکهای نقدی داخلی و بین المللی و... راه‌هایی است که منابع مالی و غیر مالی را برای این جمعیت جذب می‌کنند.

علی بنی هاشم مدیر داخلی جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان می‌گوید: کودکانی که ما به آنان خدمات ارائه می‌کنیم بین هفت تا هجده سال سن دارند. بین صد و بیست تا صد و پنجاه کودک از خدمات جمعیت استفاده می‌کنند اما در مجموع با ششصد کودک کار و خیابان در ارتباط هستیم. بنی هاشم معتقد است تعداد افرادی که تمایل دارند در این زمینه بصورت داوطلبانه فعالیت کنند زیاد است اما امکانات لازم و ضروری را نداریم. منابع مالی کمی داریم و همینطور مکان‌هایی که بتوانیم تعداد بیشتری از کودکان و داوطلبان را جذب کنیم. ما تنها در تهران دفتر داریم هر چند که با فعالین دیگر شهر‌ها نیز در ارتباط هستیم. همچنین با وجود داشتن مجوز رسمی برای فعالیت گاهی محدودیت‌هایی ایجاد می‌کنند یا برخوردهایی پیش می‌آید که مشکل ساز می‌شود. در حال حاضر ۴۵ نفر مشغول فعالیت در جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان هستند. مدیر داخلی جمعیت دفاع در رابطه با چگونگی رسیدگی به کودکان کار می‌گوید: در ابتدا با کودکی که به دفتر ما مراجعه می‌کند صحبت می‌کنیم. مشکلاتش را گوش می‌کنیم. آن‌ها را بررسی می‌کنیم و اولویت بندی می‌کنیم و سعی می‌کنیم به مشکلاتش طبق اولویت‌ها و امکانات خودمان رسیدگی کنیم. ما کودک‌های بیسوادی داشتیم که در همین جا با سواد شدند و خودشان معلم شدند و در همین جا تدریس می‌کنند. نمایشگاه‌هایی برگزار می‌کنیم از آثار هنری این کودکان مثل نمایشگاه عکس یا نقاشی... وی اضافه می‌کند: مشکلات این کودکان زیاد است از جمله مسائل درمانی و بهداشتی آن‌ها. به تازگی صحبت‌هایی مبنی بر بیمه این کودکان شده است اما فعلا خبری که اجرایی و عملی شده باشد در کار نیست...

آدرس: میدان شهید سروری (پاسگاه نعمت آباد)، خیابان زمزم، انتهای خیابان جهاد، خیابان متین، پلاک ۵۳
تلفن تماس: ۵۵۸۶۳۱۸۴
ایمیل: info@jamiatdefaa. org
فرم عضویت: http: //www. jamiatdefaa. org/index. php/ngo-membership
 شماره حساب: ۸۰۰٫ ۷۵۴۳۱۲٫ ۷شماره کارت: ۶۲۲۱٫ ۰۶۱۰٫ ۴۶۱۷٫ ۹۷۵۲بانک پارسیانبه نام افسانه عظیم‌زاده، مسئول رسیدگی به حساب‌های مالی جمعیت دفاع