انجمن امید کمال: حمایت همه جانبه از دانش آموزان با استعداد اما محروم و نیازمند

کمترین آمار بی‌سوادی نیز در تهران وجود دارد که حدود ۱۰۰ هزار نفر بی‌سواد دارد. غالبا این افراد در حاشیه شهر تهران زندگی می‌کنند. حدود ۴ میلیون نفر از این افراد بین ۱۰ تا ۴۹ سال سن دارند که بی‌سواد مطلق محسوب می‌شوند. نرخ بی‌سوادی در روستا‌ها ۴۴ درصد اعلام شده است. تعداد زنان بی‌سواد در مناق مختلف کشور متفاوت است اما آمار ۳۳ درصدی زنان بی‌سواد در سیستان و بلوچستان در صدر این آمار قرار گرفته است. بدیهی است که برای ریشه کردن بی‌سوادی در این مناطق نیاز به سال‌ها زمان، بودجه‌های مالی، نیروی انسانی آموزش دهنده، ساخت مدارس، دسترسی به کتابخانه‌ها و امکانات آموزشی مناسب و ایجاد انگیزه در بی‌سوادان و کم سوادان دارد که تمامی این موارد بدون توجه و مسئولیت پذیری آموزش و پرورش، کمک‌های مردمی و انجمن‌های مردم نهاد می‌سر نخواهد بود. شاخص‌ترین علت بی‌سوادی در کشور «فقر مالی» است که باعث جاماندن کودکان از تحصیل می‌شود. در ‌‌نهایت این ترک تحصیل کردن‌ها، برای اغلب دختران به ازدواج و برای پسر‌ها به اشتغال به کار ختم می‌شود. انجمن «امید کمال» از معدود و شاید بتوان گفت تنها انجمنی است که تعداد محدودی از این کودکان را تحت پوشش و خدمات خود قرار می‌دهد تا بتوانند به تحصیل خود ادامه دهند. مدیر عامل این انجمن می‌گوید: اگر توان مالی داشته باشند می‌توانند تعداد بیشتری از این دانش آموزان را حمایت کنند.

سازمان حقوق بشر ایران گفتگویی را با «غلامرضا کوهستانی» مدیر عامل انجمن «امید کمال» ترتیب داده است:

شما از ابتدای فعالیت‌هایتان مجوز رسمی داشتید؟

ما از سال ۸۳ فعالیت خود را با هدف کمک به دانش آموزان کوشا و نیازمند مناطق محروم و ادامه تحصیل مطلوب‌تر برای آن‌ها شروع کردیم اما در سال ۸۶ مجوز گرفتیم.

چه تعداد از افراد با شما همکاری می‌کنند و کمک‌های آن‌ها به چه صورت است؟

ما از هر روشی که بتوانیم استفاده می‌کنیم که اطلاع رسانی کنیم چنین انجمنی وجود دارد. از طریق روزنامه‌ها، کمیته امداد و آموزش و پرورش و... ما فرم‌های عضویتی طراحی کردیم. کسانی که تمایل دارند در این زمینه به افراد نیازمند کمک کنند با ما همکاری می‌کنند. ما بر خلاف خیلی از انجمن‌ها و موسسات، کمک‌های جزئی را دریافت می‌کنیم. کسانی که داوطلب می‌شوند به ما کمک کنند بصورت ماهیانه مبلغ کمی را به طرق مختلف به دست ما می‌رسانند. هر چه که می‌گذرد افراد بیشتری تمایل دارند با ما همکاری کنند. اما به هر حال در زمان‌های مختلف دچار فراز و فرودهایی هستیم. در حال حاضر ۱۶ نفر هستیم که بصورت دائمی فعالیت می‌کنیم. ظرفیت کمک کننده و تمایل شخص به زمینه ایی که می‌خواهد در آن کمک مهم است. ما افرادی را داریم که در زمینه جلب مشارکت مردم در کمک به انجمن فعالیت می‌کنند. رجوع می‌کنند به افراد در مکان‌های مختلف و سعی می‌کنند آن‌ها را متقاعد کنند که به این دانش آموزان محروم کنند. قلک توزیع می‌کنند یا در بازارچه‌هایی که ما برگزار می‌کنیم، کمک می‌کنند. برخی هم در خوابگاه‌های ما درس‌های مختلف تدریس می‌کنند. خیلی از معلم‌ها در این زمینه داوطلب هستند. در واقع کمک ما به این بچه‌ها کمک مستقیم است. کمک‌های مالی یا معنوی و آموزشی و رفاهی مستقیما صرف بچه‌ها می‌شود.

از لحاظ خدمات درمانی و پزشکی نیز خدمات ارائه می‌کنید؟

بچه‌های ما همگی از لحاظ دندان پزشکی و موارد پزشکی دیگر از جمله دارو یا جراحی تحت پوشش انجمن هستند. تقریبا در تمام تخصص‌های پزشکی ما داوطب داریم که به بچه‌ها کمک می‌کنند، بدون دریافت هیچ هزینه ایی. هزینه‌های دندان پزشکی در اینجا بسیار بالا است اما ما دندان پزشکان محترمی داریم که داوطلبانه به بچه‌ها خدمات ارائه می‌کنند. در مورد روان‌شناس هم در موارد خیلی حاد که برای دانش آموز مشکل بزرگی اتفاق افتاده باشد به متخصص مراجعه می‌کنیم اما بصورت دائمی مشاورهایی داریم که به مشکلات عاطفی بچه‌ها رسیدگی می‌کنند.

هدف و انگیزه این انجمن چه مواردی است؟

ما معتقدیم که هستند کسانی که علیرغم داشتن تمام توانایی‌ها و شایستگی‌ها نمی‌توانند استعدادهای خود را شکوفا کنند. خانواده‌ها استطاعت و بضاعت لازم را ندارند یا در روستای دور افتاده ایی هستند که دسترسی به امکانات آموزشی ندارند. هدف ما این است که این تبعیض آموزشی ناخواسته را به نحو مطلوب برطرف کنیم. ما این بچه‌ها را در خوابگاه‌های خود اسکان می‌دهیم و در بهترین مدارس مرکز استان ثبت نام می‌کنیم. بهترین آموزشگاه‌های زبان ثبت نام می‌کنیم. کلاس‌های تقویتی و کمک آموزشی برای آن‌ها برگزار می‌کنیم. علاوه بر این‌ها خدمات توانبخشی برای حضور در اجتماع نیز برای آن‌ها مهیا می‌کنیم. خدمات ما تا پایان دوران تحصیل و تا زمانی است که آن‌ها وارد بازر کار شوند و نیاز به کمک کسی نداشته باشند، ادامه خواهد داشت. تا هر درجه ایی در دانشگاه بخواهند ادامه تحصیل بدهند ما از آن‌ها حمایت می‌کنیم. یعنی تا زمانی که به یک عنصر توانمند تبدیل بشوند ما در کنار آن‌ها هستیم. ما داریم افرادی را که تحت پوشش انجمن بودند و در حال حاضر فارغ التحصیل از دانشگاه شده‌اند و جذب بازار کار شده‌اند و به استقلال مالی رسیده‌اند و خودشان به انجمن کمک می‌کنند. تصور ما این است که بهترین راه کمک به فرد نیازمند این است که کمک بصورت هدفمند باشد و حتما منتهی شود به نقطه ایی که آن فرد از لیست افراد نیازمند خارج شود. متاسفانه ما نداریم یا من نمی‌شناسم موسسه ایی را که حمایت آموزشی را به این نحو انجام دهد. بیشتر افراد کمک می‌کنند به خانواده‌ها. بصورت ماهیانه برای یک دانش آموز به خانواده کمک مالی می‌رسانند. ولی عملا من می‌دانم چون قبلا هم در یک موسسه خیریه فعالیت داشتم، چیزی از این کمک‌ها بابت آموزش به بچه‌ها نمی‌رسد. گرفتاری خانواده‌ها زیاد است و این کمک‌های مالی که به نیت کمک به آموزش دانش آموز به خانواده‌ها داده می‌شود صرف آموزش آن‌ها نمی‌شود و ما کمتر شاهد موفقیت‌های تحصیلی این بچه‌ها هستیم.

برای ورود به بازار کار هم شما حمایتشان می‌کنید؟

ما هر کاری لازم باشد برای این بچه‌ها انجام می‌دهیم. اما خوشبختانه رشته‌هایی که این بچه‌ها قبول می‌شوند در ایران از لحاظ بازار کار ظرفیت دارند و اشباع نشده‌اند. بیشتر این افراد بعد از اتمام تحصیلات بلافاصله وارد بازار کار شده‌اند.

دانش آموزان از چه سنی می‌توانند وارد مجموعه شما شوند؟

تا امسال ما از سن ۱۴ سال دانش آموزان را وارد مجموعه خودمان می‌کردیم اما از امسال به دلیل تغییر نظام آموزشی، از سن ۱۲ سالگی این افراد را پوشش می‌دهیم. این اتفاق برای ما خوشایند‌تر است چون ما فرصت بیشتری داریم که که در کنار این بچه‌ها باشیم و زمان بیشتری برای حمایت از آن‌ها در اختیار داریم.

دلیل اینکه شما تنها دانش آموزان دختر را تحت پوشش قرار می‌دهید چیست؟

دقیقا همینطور است. در حال حاضر ما فقط خوابگاه‌های دخترانه داریم. مهم‌ترین دلیل اینکه ما خوابگاه پسرانه نداریم این است که توان مالی ما محدود است. ما متقاضی پسر زیاد داریم و خیلی هم تمایل داریم که بتوانیم کمکی به آن‌ها بکنیم. اما متاسفانه توان مالی آن را نداریم که بتوانیم خدمات خود را گسترش بدهیم.

برای همین دانش آموزان دختر نیز شرط معدل تعیین کردید. دلیل آن نبود بودجه کافی برای خدمات رسانی به افراد بیشتر است؟

بله. متاسفانه ما ظرفیتمان محدود است و باید راهکار و استانداردی داشته باشیم که بتوانیم به اندازه ظرفیتمان اقدام به جذب دانش آموزان کنیم. به همین دلیل دو پارام‌تر برای خود تعیین کردیم. یکی استحقاق بیشتر و دیگری استعداد بیشتر است. دانش آموزی که این دو مورد را بیشتر از دیگران داشته باشد در اولویت قرار می‌گیرد. دانش آموزان بی‌سرپرست یا آنهایی که در روستاهایی دور افتاده‌تر هستند، اولویت دارند. مورد دیگر معدل آن‌ها است که مربوط به استعداد آنهاست. در حال حاضر ما معدل ۱۹ را تعیین کردیم اما اگر بتوانیم توان مالی خود را افزایش دهیم مشخصا می‌توانیم معدل‌های پایین‌تر از ۱۹ را هم پوشش بدهیم.

بعد از انجام ثبت نام در انجمن شما، دانش آموز وارد چه پروسه ایی می‌شود؟

اگر بخواهیم از لحاظ عاطفی مطرح کنیم این فرد، فرزند خوانده مجموعه می‌شود. تمامی نیازهای او که شامل پوشاک، مواد غذایی، آموزش و خدمات پزشکی و هر چه مورد نیاز او باشد از آن لحظه به بعد توسط ما تامین می‌شود. تا زمانی که ادامه تحصیل می‌دهد تا هر مقطعی از دانشگاه. ما تا لحظه ایی که این بچه‌ها نیاز به کمک ما نداشته باشند متعهد هستیم که تمامی نیازهای او را برطرف کنیم. بعد از ثبت نام، تمام آن‌ها در خوابگاه‌های ما ساکن می‌شوند. آن‌ها می‌توانند به دیدار خانواده‌هایشان بروند یا خانواده‌ها به دیدن آن‌ها می‌آیند. اما بصورت کلی خانه آن‌ها،‌‌ همان خوابگاه ما است.

آماری از افرادی که تا امروز تحت پوشش این انجمن قرار گرفته‌اند دارید؟ چه تعداد از این افراد موفق به ورود به دانشگاه شده‌اند؟

ما دو خوابگاه داریم و تا امروز حدود ۲۰۰ نفر را پوشش داده‌ایم. در حال حاضر حدود ۱۵۰ نفر را در خوابگاه‌های خود داریم و همواره تحت پوشش ما هستند که یا وارد دانشگاه شده‌اند یا در حال تحصیل در مقطع دبیرستان هستند. افرادی هم بودند که وارد مجموعه شده‌اند اما به دلایل مختلف نخواسته‌اند ادامه تحصیل بدهند. مثلا ازدواج کرده‌اند. بیش از ۵۰ نفر از بچه‌های ما وارد دانشگاه دولتی شده‌اند در رشته‌هایی مثل پزشکی، مهندسی، پرستاری، ریاضی محض و... تقریبا می‌توانم بگویم قبولی در دانشگاه برای بچه‌های ما ۱۰۰ درصد بوده است.

هزینه‌های شما چطور تامین می‌شود؟ از نهادهای دولتی نیز کمک دریافت می‌کنید؟

به هیچ وجه و هیچ وقت و هیچ کمکی از نهادهای دولتی دریافت نکرده‌ایم و تنها از کمک‌های مالی مردم استفاده می‌کنیم.

آدرس: کرمان - خیابان شهید بهشتی - چهارراه سمیه (طهماسب آباد) - نبش کوچه ۱۱
جیرفت: حدفاصل میدان ژاندامری و میدان قدس - خوابگاه مردمی الزهراء
آدرس ایمیل:    [email protected]
تلفن کرمان:     ۰۳۴-۳۲۴۵۶۱۱۷ / ۰۳۴-۳۲۴۵۶۱۱۹
تلفن جیرفت: ۴۳۲۱۹۳۹۰-۰۳۴
نمابر:     ۰۳۴-۳۲۴۵۹۸۶۶
شماره تلفن همراه:     ۰۹۱۳۹۳۹۳۹۴۹
سایت: http: //www. omid-kamal. org
شماره حساب‌ها:     
- بانک مسکن: ۳۱۰۰۱۱۳۹۲۷۲۰
- بانک ملت: ۱۸۸۴۸۵۹۸۶۳
- بانک ملی: ۰۱۰۴۶۲۱۲۶۱۰۰۵
-شماره کارت ملت: ۶۱۰۴۳۳۷۷۷۰۱۲۱۴۶۳