اعدام حمیدرضا آذری، کودک-مجرم، در سبزوار

رسانه‌های داخل ایران روز گذشته خبر اعدام یک زندانی در سبزوار را منتشر کرده بودند. هویت این زندانی از سوی رسانه‌های داخل ایران حمیدرضا- آ اعلام شده بود.

مدارکی که از این زندانی به رؤیت سازمان حقوق بشر ایران رسیده، نشان می‌دهد که او حمیدرضا آذری نام داشته و در زمان ارتکاب قتل انتسابی ۱۶ سال و ۸ ماهه بوده است. حمیدرضا با تاریخ تولد ۲۰ مرداد ۱۳۸۵، متهم بود که ۸ اردیبهشت ماه سال جاری، در یک درگیری خیابانی فردی را به قتل رسانده است. حمیدرضا در زمان اجرای حکم ۱۷ سال و ۳ ماه سن داشت.

ایران یکی از معدود کشورهایی‌ست که کودک-مجرمان را به مرگ محکوم می‌کند و بیش از تمام کشورهای دیگر، مجازات اعدام را برای نوجوانان اجرا می‌کند.

طبق آمار سازمان حقوق بشر ایران، از سال ۲۰۱۰ میلادی تا کنون دست‌کم ۶۸ کودک‌مجرم در ایران اعدام شده‌اند.

پیمان‌نامه حقوق کودک به صراحت بیان می‌کند که اعمال مجازات اعدام و حبس ابد غیر قابل تخفیف نباید در مورد کودکان اعمال شود. با این حال، جمهوری اسلامی در سال ۱۳۷۲ با حق تحفظ «مغایر نبودن با احکام شرع و قوانین داخلی» این پیمان‌نامه را امضا کرد. به همین دلیل، بر مبنای احکام شرعی که پایه قوانین کیفری کنونی ایران به شمار می‌روند، مقامات جمهوری اسلامی سن مسوولیت کیفری را به جای ۱۸ سال، ۱۵ سال قمری برای پسران و ۹ سال قمری برای دختران در نظر می‌گیرند و به صدور حکم اعدام برای افرادی که به سن یادشده رسیده باشند، ادامه می‌دهند.

همچنین، طبق ماده ۹۱  قانون مجازات اسلامی، مصوب ۱۳۹۲، «در جرائمِ موجب حد یا قصاص، هرگاه افراد بالغ کمتر از ۱۸ سال، ماهیت جرم انجام شده و یا حرمت آن را درک نکنند و یا در رشد و کمال عقل آنان شبهه وجود داشته باشد، حسب مورد با توجه به سن آن‌ها» به مجازات‌هایی غیر از قصاص محکوم می‌شوند. اما تبصره این ماده، تشخیص رشد و کمال عقل را نهایتا بر عهده قاضی گذاشته است: «دادگاه برای تشخیص رشد و کمال عقل می‌تواند نظر پزشکی قانونی را استعلام یا از هر طریق دیگر که مقتضی بداند، استفاده کند.»