سازمان حقوق بشر ایران؛ ۲۰ شهریور ۱۳۹۷: مرد ۳۸ ساله وقتی که دید اجرای حکم قصاص نفس (اعدام) یکی از بستگانش چه مصائبی را برای خانواده او ایجاد کرده است، از برادر مقتول انتقام گرفت و با ضربات چاقو او را از پای در آورد. بسیاری از متخصصان علوم اجتماعی معتقدند که قصاص باعث بازتولید و امتداد چرخه خشونت در جامعه میشود.
بنا به گزارش رکنا؛ اردیبهشت ماه سال جاری، بیمارستان ثارالله کرج قتل مردی ۴۵ ساله را به پلیس گزارش کرد که بر اثر اصابت ضربات چاقو و چوبدستی به قتل رسیده بود. این مرد که قاسم نام داشت در مقابل منزل شخصیاش مورد حمله قرار گرفته و توسط خانوادهاش به بیمارستان منتقل شده بود.
همسر مقتول در تحقیقات پلیس گفت: «همسرم مثل هر روز صبح زود با خودرویش خانه را برای رفتن به محل کار ترک میکرد. آن روز هم ساعت ۴ و ۳۰ دقیقه صبح از خانهمان در یکی از خیابانهای آقتپه مهرشهر خارج شد. زمان کوتاهی از رفتن او گذشته بود که زنگ در خانهمان به صدا درآمد. گفتم شاید شوهرم چیزی در خانه جا گذاشته و بازگشته است.»
او ادامه داد: «از خانه بیرون رفتم و با صحنه عجیبی روبهرو شدم. شوهرم بشدت زخمی شده و بسختی روی پاهایش ایستاده بود. او را به حیاط خانه آوردم و با داد و فریاد من پسرم و همسایهها به کمکم آمدند. بعد هم خانواده همسرم را خبر کردیم و شوهرم را به بیمارستان بردیم اما او فوت کرد. نمیدانستیم این بلا را چه کسی برسرش آورده و ما را داغدار کرده است. فقط به یک خانواده ظنین هستم. آن هم خانوادهای است که ده سال قبل پسر آنها در جریان درگیری خیابانی برادرشوهرم را به قتل رساند. خانواده قاتل خیلی تلاش کردند رضایت بگیرند اما نشد و قاتل برادر شوهرم آذر سال گذشته در زندان اعدام شد. مدتی بعد از اعدام قاتل، برادر او، با همدستی چند نفر برادرشوهر دیگرم را بشدت کتک زده و مصدوم کردند. آن زمان در دادسرا شکایت کردیم. برای برادر مرد اعدامی قرار قانونی صادر شد و پلیس در جستوجوی همدست او بود.»
وی همچنین گفت: «مزاحمتهای آنها تمامی نداشت، حتی در چهارشنبهسوری سال گذشته هم به سمت خانهمان آتش انداختند که موفق نشدند خانه ما را به آتش بکشند. این در حالی است که حتی خواهر مرد اعدامی، مرا هم چند بار تهدید به قتل کرده است.»
در نهایت مردی ۳۸ ساله که در یک نانوایی در شهریار کار میکرد بازداشت و به افسر تحقیق گفت: «مرد اعدامی از اقوامم بود. چند بار همراه خانواده او برای اخذ رضایت از خانواده مقتول نزد آنها رفتیم اما نتوانستیم رضایت بگیریم. افراد مختلفی را برای گرفتن رضایت بردیم که بینتیجه ماند و قاتل سال گذشته اعدام شد.»
وی در ادامه افزود: «از خانواده مقتول کینه به دل گرفته بودیم. خانواده مرد اعدامی چند بار بعد از اجرای حکم به قصد انتقامگیری برای خانواده مقتول ایجاد مزاحمت کردند. زمانی که حال و روز خانواده جوان اعدامی را دیدم، تصمیم گرفتم به قصد تنبیه و ترساندن خانواده مقتول، وارد عمل شوم. موضوع را با دوست قدیمیام احمد در میان گذاشتم که او قبول کرد کمکم کند. شب قبل از جنایت، بدون اینکه خواهرم متوجه شود، خودروی پرایدش را برداشتم و به خانه دوستم در اطراف شهریار رفتم.»
این متهم ادامه داد: «همان شب در خانه او نقشه تنبیه برادر مقتول را طراحی کردیم. نیمهشب دوستم چوبدستی و چاقوی آشپزخانه را به من داد و مقابل خانه مرد میانسال رفتیم. خودرویمان را یک محله پایینتر پارک کردیم. بعد در حالی که کلاههای نقابدار سرمان گذاشته بودیم، ۲۵ دقیقه منتظر ماندیم.»
وی همچنین گفت: «سرانجام مرد میانسال با خودرویش از خانه بیرون آمد. برای بستن در خانه از ماشین پیاده شد که به سمتش حملهور شدیم و او را زخمی کردیم. ما از ترس اینکه لو برویم فرار کردیم. دوستم را به خانهاش رساندم و خودم هم خودرو را کنار خیابان پارک کردم. روز بعد از طریق خانوادهام متوجه شدم او فوت کرده است. فقط میخواستیم او مصدوم شود قصدمان کشتن نبود. از آن موقع فرار کردم که بعد از مدتی دستگیر شدم.»
جدا از بحثهای مربوط به درستی یا نادرستی کلیت مجازات اعدام، باید در نظر داشت که در قوانین جمهوری اسلامی ایران، مجـازات قتـل عمـد از نـوع قصاص اسـت؛ بدین معنی کـه تصمیم به مجـازات فرد مجرم، بر عهـده خانواده قربانی اسـت کـه مفهومی تلافیجویانه دارد. یکی از دلایل مخالفت فعالان مدنی و نهادهای حقوق بشری با قصاص نفس، بازتولید چرخه خشونت در جامعه است. در قوانین ایران، دولت به شکل موثری مسئولیت اعدام برای جرم قتل را بر دوش خانواده قربانی میگذارد.