لگام؛ آغازی برای پایان اعدام

پیشینه لگام

در پاییز سال ۹۲ گروهی از چهره‌های سر‌شناس منتقد حکومت ایران با انتشار فراخوانی خواهان تلاش برای محدودیت و لغو گام به گام مجازات اعدام و حذف هرچه سریع‌تر شیوه‌های بیرحمانهٔ اعدام در ایران شدند، آن‌ها به ویژه خواستند که اجرای مجازات سنگسار و همچنین اعدام در ملاءعام در ایران متوقف شود. بابک احمدی، سیمین بهبهانی، جعفر پناهی، علیرضا جباری، فریبرز رئیس‌دانا، نسرین ستوده، اصغر فرهادی، پروین فهیمی، نرگس محمدی، اسماعیل مفتی‌زاده، محمد ملکی و محمد نوری‌زاد از بانیان جریانی بودند که «لگام» نامیده شد و مورد استقبال بسیاری از رسانه‌های آزاد و جامعه مدنی ایران قرار گرفت.

«لگام» کار خود را با صدور یک بیانیه مطبوعاتی و یک صفحه فیسبوکی آغاز کرد و فعالیت خود را تا به امروز نیز ادامه داده است. بیانیه آغاز بکار «لگام» این‌‎‌گونه آغاز می‌شود: «ترویج و نهادینه کردن خشونت، مردم هر جامعه را از حرکت در مسیر بایستهٔ خویش باز می‌دارد، راه بر آرامش روانی مردم می‌بندد و هرگونه فرصت اصلاح و بهسازی را از دسترس آنان دور می‌دارد. جامعه‌ای که تنش و تندی را از زمان زایش با زندگی مردم خویش در آمیزد به پیری زودرس دچار خواهد شد و هرگز به گوهر سلامت و رشد راه نخواهد برد. آن‌گاه که خشونت به قوانین جاری راه جوید، تربیت نسل‌های نو روندی وارون می‌پذیرد، بدان سان که در این روند نادرست پویهٔ اجتماعی جامعه، جایی برای آرام زیستن، بخشایش، مهربانی و سلامت روانی بر جا نمی‌ماند.»

لگام در طول فعالیت خود که قریب به ۲ سال شده است، یکی از اعضای سر‌شناس خود را از دست داد. سیمین بهبهانی نویسنده و شاعر سر‌شناس که برنده دو جایزه حقوق بشری «هلمن همت» و «کارل فون اوسی یتسکی» است، در ۲۸ مرداد ماه سال گذشته فوت کرد و اعضای اصلی این نهاد مدنی به ۱۱ نفر کاهش یافت.

همچنین نرگس محمدی یکی دیگر از اعضای این نهاد مدنی هم اکنون در زندان بسر میبرد و گفته میشود یکی از اتهامات جدید وی عضویت در لگام عنوان شده است.

لگام به دلیل محدودیت‌های موجود هنوز وبسایت رسمی ندارد. کسانی که مایل هستند می‌توانند از طریق فیسبوک یا ایمیل این نهاد مدنی به ایشان بپیوندند.

https://www.facebook.com/karzar.legam/timeline

[email protected]

در این رابطه سازمان حقوق بشر ایران با محمد ملکی از بنیان گذاران و اعضای اصلی لگام گفتگویی انجام داده است که در ادامه می‌آید:

لطفا در خصوص پیشینه لگام کمی توضیح دهید؟

ما وقتی که دیدیم در ایران مسئله اعدام‌ها به حدی رسیده که دیگر قابل تحمل نیست و گذشته از اعدام‌های سیاسی دهه ۶۰ و بعد از آن، این اعدام‌ها هم شامل اعدامهای سیاسی می‌شود و هم مربوط به معتادین و مسائل مربوط به اعتیاد و هم اعمال دیگری که انجام می‌گیرد، به فکر افتادیم. من، آقای محمد نوریزاد، آقای اسماعیل مفتی‌زاده و علیرضا جباری در مرحله اول دور هم جمع شدیم تا فکری در مورد این مسئله بکنیم. این را با بعضی از دوستان در میان گذاشتیم و گفتند کار صحیحی است. بعد ما یک گروهی را تاسیس کردیم به نام «لگام» که مخفف «لغو گام به گام حکم اعدام» است. چون ما اگر از ابتدا بگوییم همه نوع اعدام را در ایران لغو کنند، برای حاکمیت خیلی سنگین تمام می‌شود. برای همین گفتیم اول بچه‌های زیر ۱۸ سال را اعدام نکنند، بعد گفتیم حکم سنگسار را لغو کنند. به این ترتیب خواستیم که گام به گام پیش برویم. این کار مورد استقبال هموطنان داخل و خارج قرار گرفت و ما سعی کردیم در هرحال برای کسانی که محکوم به اعدام می‌شوند، برویم با خانواده‌های مدعی صحبت بکنیم و از اعدامشان جلوگیری بکنیم. چند مورد هم انجام شد و یواش یواش مسئله به خارج از کشور کشیده شد. تجمعاتی در این مورد تشکیل شد و تا امروز که قریب به دو سال از این جریان می‌گذرد، الان دیگر به سازمان‌های بین المللی کشیده است. ما معتقد به این هستیم که با حکم اعدام اصولا اصلاحی صورت نمی‌گیرد، تجربه هم نشان داده است که هرچه اعدام بیشتر می‌شود، فساد و عواملی که به بهانه آن اعدام می‌کنند در ایران بیشتر می‌شود. بنابراین ما دنبال این هستیم که با مکاتبات و کارهایی که انجام می‌دهیم، حکومت راوادار کنیم که جلوی این اعدام‌ها را بگیرد و کشت و کشتاری که در مملکت صورت می‌گیرد را متوقف کند. همانطور که می‌دانید در زمان دو سال ریاست جمهوری آقای روحانی حدود دو هزار نفر در ایران اعدام شده‌اند و این خیلی وحشتناک است. این یعنی اعدام‌ها در زمان ایشان نه تنها کم نشده، بلکه زیادهم شده است. هدف ما این است که از این خونریزی‌ها جلوگیری شده و یک کار فرهنگی صورت پذیرد.

جناب ملکی لگام در چه گستره جغرافیایی فعالیت می‌کند؟

هرجا که ما خبردار شویم کسی را می‌خواهند اعدام کنند، سعی می‌کنیم با خانواده‌اش تماس بگیریم. فعالیت ما در همه جا صورت می‌گیرد و محدود به جای خاصی نمی‌شود. البته مرکز این جریان در تهران است و ما نمایندگانی در خارج از کشور داریم که در برخی امور کارهایی را انجام می‌دهند. مثلا همین اواخر که پاپ یک سخنرانی کرد در رابطه با لغو حکم اعدام، لگام یک نامه‌ای تهیه کرد با مضمون تشکر از پاپ و یکی از دوستان در خارج از کشور مامور شد تا این نامه را به پاپ بدهد. ما از این قبیل کار‌ها انجام می‌دهیم در حد وسعمان و البته تاثیراتی هم داشته است. اخیرا در مجلس زمزمه‌هایی که اعدام معتادین و کسانی که در کار موادمخدر هستند لغو شود به گوش می‌رسد ولی ما معتقدیم مجازات اعدام بطور کلی باید برداشته شود مانند بسیاری از کشورهای دیگر.

آیا لگام در ایران ثبت قانونی شده و در این مدت با محدودیتی روبرو بوده است؟

محدودیت بوده. بسیاری از دوستان ما را احضار کردند. الان یکی از جرمهای خانم نرگس محمدی همین عضویت در لگام است. اذیت می‌کنند، پیغام می‌فرستند، ناراحتی ایجاد می‌کنند ولی ما مقاومت می‌کنیم و این کار اصولا کاری نیست که نیازی به اجازه حقوقی داشته باشد، ما گروهی هستیم که می‌خواهیم یک کار حقوق بشری را انجام دهیم و این کار را انجام می‌دهیم.

با توجه به اینکه خانم «سیمین بهبهانی» یکی از اعضای سر‌شناس لگام فوت کرده‌اند اکنون چه افرادی با لگام کار می‌کنند و چگونه می‌خواهید این فعالیت را گسترش بدهید؟

افراد اضافه می‌شوند. مثلا آقای جعفر پناهی و دیگرانی مرتب اضافه می‌شوند و در کنار ما فعالیت می‌کنند و کار انجام می‌دهند. ولی ما تشکیلات خاصی نداریم که بخواهیم عضو گیری کنیم. ما یک گروهی هستیم که هدف مشخصی داریم که آن هم لغو حکم اعدام است؛ هرکسی بخواهد با ما همکاری می‌کند و در عمل به ما می‌پیوندد. خیلی‌ها هم هستند که مخالف ما هستند و می‌گویند حکم اعدام باید اجرا شود و استناد به آیاتی از قرآن مانند «قصاص» می‌کنند که البته جواب داده شده و بحث شده.

آیا شما دفتری در تهران دارید که بخواهید به خوانندگان ما معرفی کنید؟

خیر ما هیچ دفتر و دستکی نداریم. ما یک هفته در میان در منزل یکی از دوستان دور همدیگر جمع می‌شویم و اگر بخواهیم نامه‌ای بنویسیم و یا برنامه‌ای داریم آنجا مطرح می‌کنیم. ما دفتر و دستکی نداریم چون حکومت نمی‌گذارد همچین چیزی به وجود بیاید.