فیروزه رمضانزاده/مجله حقوق ما:
ختنه مردان به دلایل فرهنگی یا مذهبی نه تنها در کشورهای مسلمان بلکه در بین مردمان سایر ادیان دیگر نظیر یهودیان هم اجرا میشود. اما در این میان، تاکنون موارد بسیاری از مرگ پسران به دلیل خونریزی بعد از انجام عمل ختنه گزارش شده است از جمله میتوان به مرگ یونس قائمی، کودک دو ساله یزدی و یک کودک در نروژ اشاره کرد که سال گذشته بر اثر خونریزی بعد از انجام عمل ختنه جان خود را از دست دادند.
فارغ از باورهای سنتی و مذهبی این عمل که پایههای علمی آن نیز اثبات نشده است، آیا پدر و مادر یا سرپرست یک کودک حق دارند در مورد بدن کودک تحت سرپرستیشان تصمیم بگیرند؟ آیا ختنه که به گفته فعالان حقوق کودک ناقص سازی بدن و کودک آزاری به شمار میرود امری ضروری است؟
حقوق ما این پرسشها را با مهناز پراکند، حقوقدان ایرانی ساکن نروژ درمیان گذاشته است.
این گفتوگو در شماره ۷۸ مجله حقوق ما منتشر شده است. برای دریافت فایل پیدیاف مجله، اینجا را کلیک کنید.
او در این زمینه به حقوق ما میگوید: «در قوانین جمهوری اسلامی ایران هیچ اشارهای به عمل ختنه و اساساً قانونی یا غیرقانونی بودن عمل ختنه نشده است و نمیتوان آن را در قالب قوانین، بررسی کرد و خواهان اصلاح آن شد.»
پراکند میافزاید: «همانطور که میدانید ختنه عملی شرعی است و از فقه گرفته شده است که برخی آن را برای پسران واجب و از شرایط اسلام و مسلمانی میدانند و برخی از فقها نیز آن را امری مستحب میدانند که انجام دادنش بهتر از انجام ندادنش است. البته در مورد ختنه دختران، بیشتر نظر فقها بر استحباب این عمل است. خب! بر این اساس و با توجه به اینکه قوانین ما ریشه شرعی دارند و بر اساس همین قوانین، پدر و جد پدری به قدری بر جان و مال فرزندان تسلط دارند که حتی در صورت قتل فرزند، از مجازات مقرر در قوانین جزائی برای قتل - همانا قصاص است- معاف میشوند، چگونه میتوان به بحث مسئولیت کیفری پدر در خصوص ختنه و آزار جسمی و روانی فرزندش پرداخت؟»
پراکند با بیان این نکته که همین پدران، شرعاً تکلیف دارند که رسم مسلمانی را بهجا آورده و به موقع اقدام به ختنه پسران خود نمایند، تأکید میکند: «برخی از مقررات و احکام شرعی اسلام تأسیسی نیستند و بیشتر جنبه امضائی دارند؛ بدین معنی که این احکام ساخته و پرداخته اسلام نیستند و واضع آنها پیامبر اسلام نبوده است. این احکام، احکامی هستند که از دوران پیش از اسلام و بیشتر از دین یهود در میان مسلمانان رایج شده و پیامبر اسلام آن را نهی نکرده است. ختنه هم یکی از همین احکام است که هرچند ریشه آن به قبل از یهودیت میرسد ولی در یهودیت به یکی از نشانههای باور به این دین مبدل شد. در اسلام نیز ختنه پسران در میان بسیاری از مسلمانان یکی از نشانههای مسلمانی و اساساً پاک بودن تلقی میشود و معتقدند که مسلمانی مردان با ختنه کامل میشود.»
این حقوقدان یکی از کسانی است که دو دایی نوجوان خود را در سالهای گذشته به دلیل انجام عمل ختنه از دست داده است: «مادر بزرگ من تعریف میکرد که در دهه ۲۰ خورشیدی دو پسر نوجوانش را بخاطر ابتلا به عفونت ناشی از ختنه از دست داده است. در آن زمانها این عمل نه توسط پزشکان و متخصصان که توسط سلمانی محل که در واقع آرایشگران محلی بودهاند، صورت میگرفته که هیچ آشنائی با بهداشت و دارو و درمان نداشتهاند و برای جلوگیری از خونریزی و عفونتهای ایجاد شده هم از ادویهجات و گیاهان موجود استفاده میکردند.»
بیشتر بخوانید: