ایران، مقصد ناخوشایند پناهندگان

با وجود این آمارها ایران مقصد جالبی برای پناهندگی و مهاجرت نیست. با اینکه این کشور در همسایگی کشورهایی قرار دارد که در سال‌های اخیر به دلیل جنگ و مشکلات اقتصادی پناهندگان زیادی از آنها به سراسر جهان گریخته‌اند، اما ایران نتوانسته بسیاری از آنها را بپذیرد و آنهایی هم که از چند دهه قبل به ایران آمده‌اند، با مشکلات فراوان روبه‌رو هستند و بسیاری از آنها تلاش کرده‌اند این کشور را به مقصد دیگری ترک کنند.

نداشتن امکان دریافت اقامت دائم و حق شهروندی، محدودیت حق تحصیل، نبود امکان سرمایه‌گذاری‌های کلان در کنار برخوردهای نژادپرستانه و تبعیض‌آمیز از جانب مردم و حکومت، باعث شده ایران یکی از بدترین کشورهای جهان برای پناهنده‌پذیری باشد.

اعمال خشونت از جمله ضرب و شتم، حبس در شرایط غیر بهداشتی و غیر انسانی، اجبار به پرداخت پول برای انتقال و اسکان در اردوگاه‏‌های ‏‏‏مرزی، کار اجباری، و جداسازی اجباری اعضای خانواده‏‌ها ‏‏‏از یکدیگر، آزار و اذیت نیروهای امنیتی ایران نسبت به کودکان مهاجر بدون سرپرست که بدون والدین یا هرگونه سرپرست دیگر سفر می‌‏‏کنند، و تعداد قابل توجهی از کارگران مهاجر و اخراج شدگان افغان را تشکیل م‌ی‏‏دهند، از مواردی است که نگراین سازمان‌های حقوق بشری را هم برانگیخته است.

مناطق وسیعی از ایران برای سفر و اسکان افراد غیر ایرانی، «مناطق ممنوعه» حساب شده و نیروهای انتظامی و امنیتی ایران برای اخراج پناهندگان از کشور آنها را آزار و اذیت‏ می‌کنند. بسیاری از افغان‌‏هایی ‏‏‏که غیر مجاز شناخته می‌شوند به دلیل وجود موانع اداری نمی‌توانند فرزندان خود را به مدارس بفرستند. قانون ایران پناهندگانی را که دارای اجازه کار به عنوان پناهنده هستند، بدون توجه به میزان تحصیلات و مهارت‌‏های ‏‏‏آنها، به انجام مشاغل معدودی محدود می‌‏‏کند که کارهای خطرناک  با دستمزد کم هستند.

در این شماره از مجله حقوق ما به حقوق پناهندگان در ایران پرداخته‌ایم؛ موضوعی که به دلیل چند دهه حضور پناهندگان در ایران، هنوز زنده و تازه است.