علی یونسی و امیرحسین مرادی همچنان بلاتکلیف در بند ۲۰۹ اوین

کارشکنی در تشکیل دادگاه و ممانعت از عدم انتقال آنها به بند عمومی موجب شده تا یونسی و مرادی حتی از برخورداری از امکانات حداقلی‌ای که در اختیار زندانیان عادی است هم محروم شوند. در ماه‌های پس از بازداشت این دو دانشجوی نخبه و المپیادی، گزارش‌هایی مبنی بر اعمال فشار بر آنها جهت اخذ اعترافات اجباری منتشر شده است.

آنها در دوران پس از بازداشت به‌طور مشخص از «حق دسترسی به وکیل»، «حق ارتباط با دنیای بیرون از زندان و دسترسی به تلفن»، «حق دسترسی به خدمات درمانی مناسب» و برخی دیگر از حقوق خود محروم مانده‌اند.

رضا یونسی، برادر علی یونسی، با مجله «حقوق ما» درباره چگونگی تضییع حقوق برادرش و امیرحسین مرادی در دوران بازداشت موقت در بند ۲۰۹ زندان اوین گفت‌و‌گو کرده است.

حقوق ما: علی یونسی و امیرحسین مرادی حدود یک سال و شش ماه است در بازداشت موقت به سر می‌برند و از این طریق تحت سرکوب مضاعف‌ قرار گرفته‌اند. در طی این مدت، شرایط این دو زندانی سیاسی به چه ترتیب بوده است؟ آیا از ابتدای بازداشت، دسترسی به وکیل تعیینی داشته‌اند؟

یونسی: پنج- شش ماه اول بازداشت به هیچ وجه دسترسی به وکیل برای آن‌ها وجود نداشت و هر دو فشار زیادی را تحمل ‌کردند. دو ماه اول را کاملا در انفرادی و سلول‌های تک نفره و بدون هیچ ارتباطی به سر برده‌اند به گونه‌ای که ساعات شبانه‌روز را تشخیص نمی‌داده‌اند. این مدت تحت بازجویی، فشار و تهدیدهای مختلف گذشت که بخشی از این تهدیدها و عملکرد نیروهای امنیتی برای اعمال فشار بر این دو زندانی سیاسی در ماه‌های گذشته رسانه‌ای شده است.

پس از گذشت حدود شش ماه، آقای مصطفی نیلی، وکیل دادگستری که در حال حاضر خود او هم زندانی ست، موفق شد به پرونده برادرم ورود کرده و رسما وکالت علی یونسی را به عهده بگیرد. به همین ترتیب هم آقای حبیب‌نژاد توانست عهده‌دار وکالت امیرحسین مرادی شود. آقای نیلی به جز خودش، آقای حسین تاج را هم به عنوان وکیلِ علی معرفی کرد و در حال حاضر که آقای نیلی در بازداشت به سر می‌برد، آقای تاج پیگیر پرونده برادرم است. خود آقای نیلی هم با وجود محدودیت‌هایی که در بازداشت دارد، چند بار برای پیگیری وضعیت علی، با خانواده و آقای تاج تماس تلفنی داشته‌اند. در یک سال و نیم گذشته، از نظر دسترسی به وکیل این وضعیت در جریان بوده است.

حقوق ما: آیا وکلای علی یونسی و امیرحسین مرادی دسترسی مدام و کامل به پرونده و موکلان خود دارند؟ آیا وکلای پرونده هر زمان که لازم باشد، می‌توانند با آن‌ها ملاقات داشته باشند؟

یونسی: دیدار وکلا با علی و امیرحسین محدودیت‌های بسیاری دارد و نه تنها به نظر قاضی بلکه به ضابط پرونده یعنی وزارت اطلاعات هم بستگی دارد. آقای نیلی قبل از بازداشت با وجود پیگیری فراوان برای دیدار حضوری و صحبت راجع به پرونده، تنها دوبار توانست با علی ملاقات داشته باشد. این دو بار ملاقات هم چند هفته پیش از جلسه اول دادگاه صورت گرفت و در یک سال اول هیچ ملاقاتی انجام نشد.

این نکته را باید اضافه کنم که جلسه اول دادگاهِ برادرم و امیرحسین مرادی حدود سه ماه پیش و اوایل تابستان برگزار شد و بعد از آن، وعده برگزاری جلسه دوم را دادند که هنوز این اتفاق نیافتاده و هر دو زندانی همچنان بلاتکلیف هستند.

حقوق ما: بعد از رفع محدودیت‌های شدید در چند ماه اول، ارتباطِ علی و امیرحسین با بیرون از زندان و حق برخورداری از ملاقات با خانواده و دسترسی به تلفن به چه ترتیب بود؟

همان‌طور که در ابتدا گفتم، در پنج- شش ماه اول هیچ ارتباطی وجود نداشت. بعد از گذشت این مدت، دسترسی به تلفن به آن‌ها داده شد. در چند ماه اولِ بعد از رفع محدودیت‌ها، هفته‌ای یک بار می‌توانستند تلفن بزنند ولی به هیچ‌وجه اجازه ملاقات نداشتند. بعد از آن اجازه ملاقات هم به آنها داده شد. حدودا در شش- هفت ماه اخیر، چند بار اجازه ملاقات با خانواده داشته‌اند. ملاقات‌های بند ۲۰۹ هر دو هفته یک بار است.

امیرحسین مرادی و علی یونسی از نظر حق دسترسی به تلفن و همچنین از لحاظ حق برخورداری از ملاقات با خانواده، بسیار محدودتر از زندانیان سیاسی دیگر در بندهای عمومی زندان اوین و زندان‌های دیگر است. بند ۲۰۹ محدودیت‌های بیشتری دارد و ملاقات‌ها هم به صورت کابینی صورت می‌گیرد.

حقوق ما: دسترسی این دو زندانی سیاسی به خدمات پزشکی و درمانی در طی دوران بازداشت به چه ترتیب بوده است؟

یونسی: علی در ماه‌های اول یک بار به کرونا مبتلا شد و به لحاظ درمانی هیچ خدماتی در اختیار او قرار نداده‌اند. تنها از او تست گرفته و پس از اعلام نتیجه تست، او را به اتفاق یک زندانیِ دیگر، اهل کشور افغانستان، که او هم مبتلا به کرونا بود، به اتاق جداگانه‌ای منتقل کرده‌اند.. پس از گذشت هفت ال ۱۰ روز و از بین رفتن علایم آشکار بیماری مانند تب و سرفه، دوباره او را به اتاق قبلی بازگردانده‌اند.

همچنین علی در یک مورد دیگر که گوش درد داشته، تقاضای درمان داده بود اما مسئولان زندان هیچ اقدامی نکرده و فقط از بهداری اوین تعدادی قرص به او داده‌اند.

در مورد دیگر، یکی از هم‌اتاقی‌های علی که قبلا با او در بازداشت به سر می‌بُرد، جزییاتی را درمورد علی گفته بود. به‌گفته این شاهد عینی، مأموران امنیتی در جریان بازداشت علی یونسی، به شدت او را مورد ضرب و شتم قرار داده بوده‌اند طوری‌که کنار ابروی‌ او پاره شده و به‌دلیل عدم دسترسی به خدمات پزشکی، زخم او عفونت کرده بود. طبق شنیده‌ها، مسئولان زندان فقط به علی داروی چرک خشک‌کن داده‌اند و خدمات درمان دیگری در دسترس او قرار نگرفته است.

حقوق ما: حضورِ بلاتکلیفِ امیرحسین و علی در بند امنیتی ۲۰۹، آنها را از چه حقوق دیگری محروم کرده است؟

یونسی: بزرگترین فشار و محدودیتی که وجود دارد این است که آن‌ها را در سلول‌های دربسته نگه داشته‌اند و این تفاوت بزرگ بین بند ۲۰۹ با بندهای دیگر است. همیشه تعداد نامشخصی از متهمان در سلول علی در بازداشت موقت به‌سر می‌برند. از طرف دیگر نگهبانان سلول بر همه کارها نظارت دارند. به‌عنوان مثال، نگهبانان بند ۲۰۹ برای تلفن زدن، هواخوری و ملاقات و هر کار دیگری در کنار علی و امیرحسین حضور دارند.

به‌عنوان مثال، در بندهای دیگر و به‌ویژه بندهای هفت و هشت زندان اوین که بیشتر آنها زندانیان سیاسی هستند، زندانیان به هواخوری دسترسی بیشتری دارند. در این بندها به تلفن با وجود محدودیت‌های زمانی، تقریبا همیشه دسترسی وجود دارد و زندانیان می‌توانند بین بندها برای دیدن همدیگر رفت و آمد داشته باشند اما بند ۲۰۹ سلول دربسته است. در حقیقت سلول‌های انفرادی را به یک اتاق در بسته تبدیل کرده‌اند که چند نفر در آن حضور دارند. این مسأله از نظر روحی و روانی فشار زیادی را برای‌ افراد ایجاد می‌کند. در کنار این مورد، تلفن و ملاقات است که هر دفعه باید نگهبان آن‌ها را به بیرون ببرد و بعد از تلفن، آن‌ها را به اتاق برمی‌گرداند. سه روز در هفته و هر دفعه ۲۰ دقیقه تا نیم ساعت هواخوری دارند. نگهبان آن‌ها را به هواخوری می‌برد و برمی‌گرداند. این کل زمانی است که آن‌ها می‌توانند در یک محیط باز باشند. تمام ساعت‌ها و روزهای دیگر سال را در یک اتاق دربسته می‌گذرانند.

پدر و مادر امیرحسین مرادی تحت فشار زیادی قرار دارند. پدر امیرحسین به‌دلیل فشارهای وارد شده بر فرزندش سکته کرده و به همین دلیل صورت او دچار مشکل شده است. مادر امیرحسین هم از نظر روحی اصلا در شرایط خوب و مناسبی نیست. در طی مدتی که این دو دانشجو در بازداشت به‌سر می‌برند، در چند نوبت، پدر، مادر و خواهر امیرحسین را به اداره اطلاعات احضار شده و تهدیدشان کرده‌اند.

این مطلب در شماره ۱۵۶ مجله حقوق ما منتشر شده است.