شیرین عبادی
حقوقدان و برنده جایزه صلح نوبل:
دوران گذار به دوران کوتاهی میگویند که رژیم مستقر ساقط شده و سیستم جایگزین هنوز تعیین نشده است. در این فاصله با توجه به این که ارگانهای حکومتی از اعتبار افتادهاند و تکلیف مشخص نیست، وظیفه هیئتی که اداره کشور را در چنین دورانی بر عهده دارند این است که امنیت فردی و اجتماعی را حفظ کنند، تمامیت سرزمینی را حفظ کنند.
بنابراین در این دوران اعدام، مجازاتهای خودسرانه و شکنجه ممنوع است. در عین حال بایستی شیوه مناسبی برای دادخواهی افرادی که قربانیان رژیم گذشته هستند ترتیب داد؛ شیوهای که متناسب با دادرسی سالم و عادلانه باشد، شیوهای که متهم بتواند با وکیل منتخب خود، از اتهامات دفاع کند. علتی که من تاکید بر دادخواهی میکنم این است که دادخواهی به موقع میتواند به آرامش جامعه کمک کند. اگر به دادخواهی عدهای که سالیان سال مورد ستم قرار گرفتهاند، بیاعتنایی شود، تجربه در بسیاری کشورها نشان داده که آرامش جامعه به هم میخورد.
سیستم قضایی که در این دوران باید برقرار شود، اهمیت به سزایی دارد و همچنین وظیفه دیگر گروهی که عهدهدار اداره کشور در دوران گذار هستند، برگزاری رفراندوم برای تعیین نوع حکومت با نظارت سازمان ملل و نهادهای مدنی کشور است و پس از آن که نوع حکومت مشخص شد، برگزاری انتخابات آزاد با شرکت تمامی شهروندان با هر جنسیت، گرایش عقیدتی، سیاسی، از هر قوم و قبیل و محلهای بدون تبعیض برای همه باید برقرار باشد. این گروه با تشکیل مجلس موسسان از اعتبار ساقط هستند و باید به منزلشان بروند.
شخصا به عنوان یک ایرانی که سالها شاهد ستم جمهوری اسلامی بودم، آرزومند زیستن در ایرانی دموکرات و سکولار هستم. توضیح میدهم که سکولاریزم به معنی مخالفت با مذهب نیست؛ بلکه آزادی عقیده و مذهب است. یعنی هر کس با هر عقیده، مذهب و مرامی که دارد، با اعتقاد به خدا و یا بدون اعتقاد به خدا میتواند آزادانه در کنار هم زندگی کنند. اگر قرار باشد مذهب یا ایدیولوژی خاصی مبنای حکومت قرار بگیرد، مسلما برآیند چنین امری دموکراسی نخواهد بود. همچنین در دوران گذار، اطلاعرسانی و دسترسی آزاد همگان به اینترنت و رفع فیلترینگ و آزادی بیان یکی از اصولی است که باید مورد توجه قرار بگیرد. مردم باید آزاد باشند تا افکار و عقاید گوناگون را بشنوند تا بدانند به عنوان نماینده چه کسی را میخواهند انتخاب کنند. هیچگونه محدودیتی برای آزادی بیان در این دوران قابلقبول نیست. نبایستی واهمه داشته باشیم از این که مردم صحبت کنند.
دوران سختی است. گردنه صعبالعبوری است. گذشتن از این سختیها و دشواریها نیازمند همدلی و همبستگی مردم است. این همدلی و همبستگی بهتر است بر اساس اصولی باشد که از قبل تعیین شده و همه به آن معتقد باشیم که سر فصل اصول مورد توافق این است که پیشداوری نکنیم. پیشبینی نکنیم چه سیستمی مستقر خواهد شد. هر سیستمی که مردم خواستند، باید مورد تایید همگان قرار گیرد. از الان به فکر اتحاد و همدلی نه تنها با گروه و حزب خودمان، بلکه با سایر احزاب و گروهها باشیم، راه سختی در پیش است اما مطمئنم دست در دست هم و متحد راحت میتوانیم عبور کنیم. جای نگرانی نیست. وعده ما، فردای آزادی.