سازمان حقوق بشر ایران؛ ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۲: رئیسکل دادگستری استان فارس اعلام کرد که حکم اعدام دو شهروند افغان به نامهای محمد رامز رشیدی و نعیم هاشم قُتلی تایید شده و بهزودی در ملاءعام در شیراز به اجرا در خواهد آمد. این دو شهروند افغانستان بدون مدارک متقن و تنها بر اساس اعترافهای زیر شکنجه، در محاکمهای نمایشی به اتهامهای «افساد فیالارض» و «بغی» محکوم به اعدام شدند.
سازمان حقوق بشر ایران خواستار اقدامات تنبیهی علیه جمهوری اسلامی برای متوقف کردن ماشین اعدام حکومت است؛ محکوم کردن لفظی کافی نیست.
محمود امیریمقدم، مدیر این سازمان، گفت: «در ۲۰ روز گذشته، مقامهای جمهوری اسلامی دستکم ۱۰۶ تن را اعدام کردند. در میان آنها سه معترض و یک شهروند سوئدی-ایرانی که از خارج ایران ربوده شده بود، قرار داشتند. دو تن از این اعدامیان تنها به خاطر ابراز عقیده در شبکههای اجتماعی کشته شدند. واکنش جامعه جهانی اما محدود به محکومیت لفظی بود و هیچگونه عواقب عملی برای جمهوری اسلامی نداشت. اکنون حکومت کارزار وحشتافکنی خود را یک گام فراتر برده و قصد دارد دو شهروند افغان را در خیابانهای ایران به دار بیاویزند.»
او ادامه داد: «تا حکومت ایران با اقدامات تنبیهی جدی روبهرو نشود، جنایتهایش با شدت بیشتری ادامه خواهند داشت. این حکومت برای باقیماندن خود، مرزی در ارتکاب جنایت علیه شهروندان نمیشناسد.»
بنا بر گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، رئیسکل دادگستری استان فارس گفت که حکم اعدام دو متهم پرونده حمله به شاهچراغ تایید شده است. کاظم موسوی تاکید کرد که این حکم بهزودی در خیابان ۹ دی شهر شیراز به اجرا در خواهد آمد.
روز ۲۶ بهمن ۱۴۰۱، سایت میزان، متعلق به قوه قضائیه، گزارش داد که دو شهروند افغانستان به نامهای محمد رامز رشیدی و نعیم هاشم قتلی به اتهامهای افساد فی الارض و بغی از طریق اقدام علیه امنیتی ملی در شعبه یک دادگاه انقلاب شیراز محکوم به مرگ شدند.
سمت راست: تصویر محمد رامز رشیدی در اعتراف اجباری که از تلویزیون پخش شد. وسط و چپ: تصویر او در دادگاه
ابهامات متعدد در پرونده حمله به شاهچراغ
روز ۴ آبان ۱۴۰۱، تلویزیون حکومتی جمهوری اسلامی گزارش داد که حملهای به حرم شاهچراغ در شیراز انجام شده است. تبلیغات حکومتی بر این استوار بود که اعتراضات سراسری راه را برای چنین حملهای هموار کرده است. بلافاصله حکومت اعلام کرد که داعش مسئولیت حمله را بر عهده گرفته است.
در نخستین رپرتاژها، تصاویر مهاجم که کشته شده بود، پخش شد. در روزهای بعد، مقامهای حکومتی ادعا کردند که شش تن دیگر نیز دستگیر شدند.
اعترافات اجباری محمد رامز رشیدی، یکی از این افراد، در روز ۱۱ آبان ۱۴۰۱ پخش شد اما تصویر او در هیچیک از فیلمهایی که به عنوان سند در آن ویدیو پخش میشدند، دیده نمیشد.
در یک «مستند» به نام «برای داعش» که روز ۱۸ آذر ۱۴۰۱ پخش شد، اعترافات اجباری محمد همراه با سه شهروند تاجیک، یک ازبک و یک شهروند جمهوری آذربایجان پخش شد. با این حال، گزارشهای محاکمه که روز ۲۶ بهمن پخش شدند، نشان میدهند که محمد رامز رشیدی تنها متهم از آن مستند پخش شده بود و بقیهی پنج متهم همگی تبدیل به شهروندان افغانستان شدند!
محمد رامز رشیدی در سمت چپ ردیف متهمان دیده میشود. دقیقا مشخص نیست که نعیم هاشم قتلی کدامیک از متهمان است
در میان سایر متهمان، نعیم هاشم قتلی به اعدام محکوم شد و بقیه به نامهای محمد رحمانی به ۲۵ سال حبس، مصطفی جانامانی به ۱۵ سال و یک روز حبس و حمید اله کابلی به ۵ سال حبس محکوم شدند. هیچ پیشینهای از متهمان منتشر نشده و محاکمه آنان در روندی غیر شفاف، بدون دسترسی به وکیل انتخابی و بر مبنای اعترافات اجباری، انجام شد.
روز ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۲، سازمان حقوق بشر ایران در مورد احتمال اجرای حکم ۱۲ زندانی، از جمله متهمان پرونده شاهچراغ هشدار داد. سه تن از این ۱۲ زندانی، معترضانی بودند که روز ۲۹ اردیبهشت اعدام شدند.
شایان ذکر است که افغانها بیشترین تعداد شهروندان خارجی اعدامشده یا در صف اعدام در زندانهای ایران را تشکیل میدهند. در سال ۲۰۲۱ میلادی، بهرغم آنکه تا ماه سپتامبر هیچ شهروند افغان اعدام نشده بود، ناگهان در یک بازه زمانی ۳۵ روزه و در پی تغییر قدرت در افغانستان، پنج تن اعدام شدند. روز ۱۰ اکتبر ۲۰۲۱ برابر با ۱۸ مهر ۱۴۰۰، سازمان حقوق بشر ایران نگرانی خود را در مورد تسهیل اعدام شهروندان افغان در ایران و ارتباط آن با آغاز حکومت طالبان در افغانستان ابراز کرد.
در سال ۲۰۲۲ تعداد اعدامیان افغان نسبت به سال گذشتهاش بیش از سه برابر شد و به ۱۶ تن، از جمله یک کودکمجرم ویک زن رسید. در سال ۲۰۲۳ میلادی نیز تا لحظه تنظیم این گزارش دستکم شش شهروند افغان در ایران اعدام شدند که حکم اعدام چهار تن از آنان در بیست روز گذشته اجرا شده است.