حکم دو تبعه افغانستان که در پرونده شاهچراغ به اعدام محکوم شده بودند، در ملأ عام اجرا شد

سازمان حقوق بشر ایران ضمن محکوم کردن اعدام این دو زندانی که در یک روند دادرسی به‌شدت ناعادلانه به اعدام محکوم شده بودند، از جامعه جهانی می‌خواهد تا هرچه در توان دارند برای توقف ماشین اعدام در ایران به‌کار بندند.

محمود امیری‌مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران در این خصوص گفت: «هدف از اعدام عجولانه محمد رامز رشیدی و نعیم هاشم قُتلی در ملأ عام و پس از اعترافات اجباری و روند دادرسی بسیار ناعادلانه، علاوه بر هراس‌افکنی، پنهان نگه‌داشتن حقایق در قبال مسئولیت نهاد‌های سرکوب در حادثه تروریستی شاهچراغ است. مسئولان نظام، به‌خصوص علی خامنه‌ای، باید در قبال این جنایات پاسخگو باشند.»

با اعدام‌های امروز تعداد اعدام‌های در ملاء عام در سال جاری به ۴ مورد و کل اعدام‌ها به ۳۶۹ تن رسید.

به گزارش خبرگزاری میزان وابسته به قوه قضاییه، صبح امروز شنبه ۱۷ تیر ماه، حکم اعدام دو مرد تبعه افغانستان در ملأ عام در شیراز به اجرا درآمد. این دو زندانی که هویتشان محمد رامز رشیدی و نعیم هاشم قُتلی اعلام شده، در ارتباط با حمله تروریستی به شاهچراغ به اعدام محکوم شده بودند.

اتهامات این دو زندانی در کیفرخواست «محاربه، افساد فی الارض، عضویت در گروهک تروریستی داعش، عضویت در گروه باغی، اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور و معاونت در افساد فی الارض» عنوان شده بود.

پیشتر سازمان حقوق بشر ایران نسبت به خطر اعدام این دو زندانی هشدار داده بود.

محمد رامز رشیدی و نعیم هاشم قُتلی در شعبه اول دادگاه انقلاب شیراز، و در طی محاکمه‌ای که کمتر از یک ماه به طول انجامید به اعدام در ملأ عام محکوم شده بودند. پیش از انجام مراحل قضایی، اعترافات اجباری محمد رامز رشیدی در رسانه‌های نزدیک به جمهوری اسلامی پخش شده بود.

پیشینه:

روز ۲۶ بهمن ۱۴۰۱، سایت میزان، متعلق به قوه قضائیه، گزارش داد که دو شهروند افغانستان به نام‌های محمد رامز رشیدی و نعیم هاشم قتلی به اتهام‌های افساد فی الارض و بغی از طریق اقدام علیه امنیتی ملی در شعبه یک دادگاه انقلاب شیراز محکوم به مرگ شدند.

ابهامات متعدد در پرونده حمله به شاهچراغ: 

روز ۴ آبان ۱۴۰۱، تلویزیون حکومتی جمهوری اسلامی گزارش داد که حمله‌ای به حرم شاهچراغ در شیراز انجام شده است. تبلیغات حکومتی بر این استوار بود که اعتراضات سراسری راه را برای چنین حمله‌ای هموار کرده است. بلافاصله حکومت اعلام کرد که داعش مسئولیت حمله را بر عهده گرفته است. 

در نخستین رپرتاژها، تصاویر مهاجم که کشته شده بود، پخش شد. در روزهای بعد، مقام‌های حکومتی ادعا کردند که شش تن دیگر نیز دستگیر شدند. 

اعترافات اجباری محمد رامز رشیدی، یکی از این افراد، در روز ۱۱ آبان ۱۴۰۱ پخش شد اما تصویر او در هیچ‌یک از فیلم‌هایی که به عنوان سند در آن ویدیو پخش می‌شدند، دیده نمی‌شد.

در یک «مستند» به نام «برای داعش» که روز ۱۸ آذر ۱۴۰۱ پخش شد، اعترافات اجباری محمد همراه با سه شهروند تاجیک، یک ازبک و یک شهروند جمهوری آذربایجان پخش شد. با این حال، گزارش‌های محاکمه که روز ۲۶ بهمن پخش شدند، نشان می‌دهند که محمد رامز رشیدی تنها متهم از آن مستند پخش شده بود و بقیه‌ی پنج متهم همگی تبدیل به شهروندان افغانستان شدند!

در میان سایر متهمان، نعیم هاشم قتلی به اعدام محکوم شد و بقیه به نام‌های محمد رحمانی به ۲۵ سال حبس، مصطفی جان‌امانی به ۱۵ سال و یک روز حبس و حمید اله کابلی به ۵ سال حبس محکوم شدند. هیچ پیشینه‌ای از متهمان منتشر نشده و محاکمه آنان در روندی غیر شفاف، بدون دسترسی به وکیل انتخابی و بر مبنای اعترافات اجباری، انجام شد.

روز ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۲، سازمان حقوق بشر ایران در مورد احتمال اجرای حکم ۱۲ زندانی، از جمله متهمان پرونده شاهچراغ هشدار داد. سه تن از این ۱۲ زندانی، معترضانی بودند که روز ‍‍‍۲۹ اردیبهشت اعدام شدند.

شایان ذکر است که افغان‌ها بیشترین تعداد شهروندان خارجی اعدام‌شده یا در صف اعدام در زندان‌های ایران را تشکیل می‌دهند. در سال ۲۰۲۱ میلادی، به‌رغم آن‌که تا ماه سپتامبر هیچ شهروند افغان اعدام نشده بود، ناگهان در یک بازه زمانی ۳۵ روزه و در پی تغییر قدرت در افغانستان، پنج تن اعدام شدند. روز ۱۰ اکتبر  ۲۰۲۱ برابر با ۱۸ مهر ۱۴۰۰، سازمان حقوق بشر ایران نگرانی خود را در مورد تسهیل اعدام شهروندان افغان در ایران و ارتباط آن با آغاز حکومت طالبان در افغانستان ابراز کرد.

در سال ۲۰۲۲ تعداد اعدامیان افغان نسبت به سال گذشته‌اش بیش از سه برابر شد و به ۱۶ تن، از جمله یک کودک‌مجرم ویک زن رسید. در سال ۲۰۲۳ میلادی نیز تا لحظه تنظیم این گزارش دست‌کم شش شهروند افغان در ایران اعدام شدند که حکم اعدام چهار تن از آنان در بیست روز گذشته اجرا شده است.