ایران تابعیت دوگانه را بهرسمیت نمیشناسد و بنابراین اجازه دسترسی کنسولی کشورهای دیگر را به شهروندان ایرانی که تابعیت آن کشور خارجی را نیز داشته باشند، نمیدهد.
جمهوری اسلامی همچنین از شهروندان خارجی و دوتابعیتی زندانی بهعنوان ابزار چانهزنی در مذاکرات سیاسی و اقتصادی با غرب استفاده میکند. در اردیبهشتماه ۱۳۹۸، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه وقت جمهوری اسلامی ایران، اعلام کرد که برای تبادل ایرانی-آمریکاییهای زندانی در ایران با آمریکا، اختیارات کافی دارد؛ این مسئله اعتراف به این بود که این زندانیان بهعنوان گروگانهای سیاسی مورد استفاده قرار میگیرند.[1] در کنار بازداشت شهروندان دوتابعیتی در خاک ایران، جمهوری اسلامی سه مخالف سیاسی خود را با کمک یک کارتل بینالمللی مواد مخدر از کشورهای همسایه ربود و به ایران منتقل کرد: روحالله زم در مهرماه ۱۳۹۸ (اکتبر ۲۰۱۹) از عراق، جمشید شارمهد در مرداد ۱۳۹۹ (ژوئیه ۲۰۲۰) از امارات متحده عربی و حبیب اسیود در آبان ۱۳۹۹ (اکتبر ۲۰۲۰) از ترکیه.
از آن سه تن، روحالله زم در ۲۲ آذر ۱۳۹۹ (۱۲ دسامبر ۲۰۲۰) اعدام شد.[2] حبیب اسیود نیز در ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۲ (ششم ماه مه ۲۰۲۳) اعدام شد.[3]
در حال حاضر دو شهروند دوتابعیتی در ایران به نامهای احمدرضا جلالی[4] و جمشید شارمهد[5] در معرض خطر اعدام قرار دارند.
شهروندان دوتابعیتی که در سال ۲۰۲۳ اعدام شدند
علیرضا اکبری
علیرضا اکبری شهروند دوتابعیتی ایرانی-بریتانیایی و یکی از مقامهای ارشد پیشین وزارت دفاع ایران بود که به اتهام افساد فیالارض از طریق جاسوسی به اعدام محکوم شد. او در مکانی نامشخص در ۲۴ دیماه ۱۴۰۱ (۱۴ ژانویه ۲۰۲۳) اعدام شد.[6]
حبیب اسیود
حبیب اسیود (حبیب فرجالله چعب)، مخالف سیاسی عرب با تابعیت سوئدی-ایرانی، پساز ربودهشدن، تحت شکنجه قرار گرفت و اعترافات اجباری او یک ماه بعد، از تلویزیون حکومتی پخش شد. او در شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران در یک دادگاه ناعادلانه محاکمه شد که بهمعنای محرومیتش از حقوق اولیه روال عادلانه دادرسی بود. حبیب اسیود در تاریخ ۱۵ آذر ۱۴۰۱ (۶ دسامبر ۲۰۲۲) به اتهام افساد فیالارض به اعدام محکوم و حکمش در ۲۱ اسفند ۱۴۰۱ (۱۲ مارس ۲۰۲۳) در دیوانعالی کشور تأیید شد.[7] اتهام او افساد فیالارض از طریق تشکیل و مدیریت گروهی به نام «جنبش مبارزه عربی برای آزادی اهواز (نضال)» بود. حبیب چعب ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۲ (ششم ماه مه ۲۰۲۳) در مکانی نامشخص اعدام شد.[8]
پانویسها
[1] https://www.nytimes.com/2019/04/24/world/middleeast/iran-zarif-prisoner-exchange.html
[2] https://iranhr.net/fa/articles/4527/
[3] https://iranhr.net/fa/articles/5874/
[4] https://iranhr.net/fa/articles/5217/
[5] https://iranhr.net/fa/articles/5738/
[6] https://iranhr.net/fa/articles/5700/