مصطفی امدادی، کودک-مجرم در صف اعدام

بنا به اطلاع سازمان حقوق بشر ایران، مصطفی امدادی، متولد ۱۱ اسفند ماه ۱۳۷۷، در تاریخ ۱۷ مهر ماه ۱۳۹۴، یعنی زمانی که شانزده سال و هفت ماه سن داشت، در روستای نساز خلخال، به اتهام «مشارکت در قتل عمد» بازداشت شد.

این کودک-مجرم پس از بازداشت برای مدت سه سال به کانون اصلاح و تربیت زندان اردبیل منتقل و پس از آن به زندان خلخال منتقل شد.

یک منبع مطلع دراین خصوص به سازمان حقوق بشر ایران گفت: «قبل از بازداشت مصطفی به درس و مدرسه مشغول بود و بارها گفته بود من میخواهم بخوانم تا آینده روشنی داشته باشم. روزی که این قتل اتفاق افتاد، مصطفی، پسر عمه‌اش که سرباز بود را در کوچه خودشان می‌بیند و به همراه مقتول میروند بگردند. با هم میروند طرف‌های سد. مصطفی میگوید که من دور بودم و دیدم دارند باهم دعوا می‌کنند. من رفتم که جدایشان کنم چون پسر عمه‌ام داشت او را خفه می‌کرد. اما دیر رسید».

وی در ادامه گفت: «زمانیکه مصطفی کانون اصلاح و تربیت بود، قرار بر این شد که آزاد شود، چون کاملا بیگناه بود و در این قتل نقشی نداشت. اما بعد از دو سال دادگاه پنجاه پنجاه رای به قصاص نفس هر دو داد».

ایران یکی از معدود کشورهایی‌ست که کودک-مجرمان را به مرگ محکوم می‌کند و بیش از تمام کشورهای دیگر، مجازات اعدام را برای نوجوانان اجرا می‌کند. طبق آمار سازمان حقوق بشر ایران، از سال ۲۰۱۰ میلادی تا کنون دست‌کم ۶۳ کودک‌مجرم در ایران اعدام شده‌اند. آمارهای موجود نشان می‌دهند که جمهوری اسلامی ایران مسوول ۷۰ درصد از اعدام‌های کودکان طی سه دهه اخیر در دنیا بوده است. در سال‌ ۲۰۲۰ میلادی دست‌کم چهار کودک مجرم در ایران اعدام شدند. در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۱۸ نیز جمهوری اسلامی به ترتیب چهار و شش کودک‌مجرم را اعدام کرد.

پیمان‌نامه حقوق کودک به صراحت بیان می‌کند که اعمال مجازات اعدام و حبس ابد غیر قابل تخفیف نباید در مورد کودکان اعمال شود. با این حال، جمهوری اسلامی در سال ۱۳۷۲ با حق تحفظ «مغایر نبودن با احکام شرع و قوانین داخلی» این پیمان‌نامه را امضا کرد. به همین دلیل، بر مبنای احکام شرعی که پایه قوانین کیفری کنونی ایران به شمار می‌روند، مقامات جمهوری اسلامی سن مسوولیت کیفری را به جای ۱۸ سال، ۱۵ سال قمری برای پسران و ۹ سال قمری برای دختران در نظر می‌گیرند و به صدور حکم اعدام برای افرادی که به سن یادشده رسیده باشند، ادامه می‌دهند.