گزارش: ۷۴ اعدام در یک ماه؛ افزایش هشت‌برابری نسبت به مدت مشابه در سال قبل

در ماه گذشته میلادی (فوریه) دست‌کم ۷۴ نفر از جمله ۴ شهروند افغان، ۷ شهروند کُرد و ۶ شهروند بلوچ در زندان‌های مختلف ایران اعدام شدند. یک تن از اعدام‌شدگان زن بود. تنها هشت درصد از اعدام‌ها در رسانه‌های رسمی اعلام شده‌اند و باقی اعدام‌ها توسط سازمان حقوق بشر ایران ثبت و تأیید شده است.

سازمان حقوق بشر ایران با ابراز نگرانی شدید از روند صدور و اجرای احکام اعدام در ایران، از جامعه جهانی و شهروندان ایرانی در داخل و خارج کشور می‌خواهد تا به هر نحو که می‌توانند صدای اعتراض خود را به مقام‌های ایرانی برسانند. 

اعدام‌های فوریه ۲۰۲۵ در یک نگاه:

• دست‌کم ۷۴ نفر در ماه فوریه  ۲۰۲۵ اعدام شدند
• اتهام ۳۳ تن قتل عمد بود  
• ۳۲ تن با اتهام‌های مربوط به مواد مخدر اعدام شدند
• ۶ نفر با اتهام تجاوز به عنف اعدام شدند
• ۳ نفر با اتهام محاربه از طریق سرقت مسلحانه اعدام شدند
• از مجموع ۷۴ اعدام ثبت شده، تنها ۶ مورد (۸ درصد) را رسانه‌های رسمی اعلام کردند
• ۷ شهروند کُرد و ۶ شهروند بلوچ در میان اعدام‌شدگان بودند
• یک زن در این ماه اعدام شد
• ۴ شهروند افغان در این مدت اعدام شدند
• یک اعدام ملأعام در اسفراین اجرا شد

اعدام‌های فوریه امسال نسبت به همین ماه در سال گذشته میلادی افزایش چشمگیری (بیش از ۸ برابر) را نشان می‌دهد. در سال ۲۰۲۴ میلادی ۹ نفر در ایران اعدام شده بودند. یکی از دلایل کاهش اعدام‌ها در فوریه سال گذشته، برگزاری دور نخست انتخابات مجلس شورای اسلامی در یکم مارس (۱۱ اسفند) بود. 

طبق گزارش‌های سازمان حقوق بشر ایران، روند کاهش یا افزایش اعدام‌ها با وقایع سیاسی مرتبط است. به‌طور مشخص زمان‌هایی که احتمال اعتراضات سراسری وجود دارد یا مدتی پس از وقوع اعتراضات، اعدام‌ها افزایش می‌یابند و در ایام پیش از انتخابات که حکومت نیاز به مشارکت بیشتر مردم دارد، تعداد اعدام‌ها به‌وضوح کاهش می‌یابند.

اعدام در ملأ عام

در آخرین روز ماه فوریه در تاریخ جمعه ۱۰ اسفند ماه، حکم اعدام یک مرد به‌نام شعیب رضاپور در پل بهشت اسفراین، در ملأ عام به اجرا درآمد. شعیب رضاپور ۲۸ ساله و اهل روستایی در اسفراین بود و با اتهام «قتل یک نفر با چاقو» بازداشت و به قصاص نفس در ملأ عام محکوم شده بود. این نخستین اعدام اجراشده در ملأ عام در سال ۲۰۲۵ میلادی‌ست.

اعدام‌ در ملأعام ابزاری برای ایجاد ترس در میان مردم نیز محسوب می‌شود و بر سلامت روان کسانی که در محل حضور دارند، تأثیر می‌گذارد. طبق گزارش سالانه سازمان حقوق بشر ایران، در سال ۲۰۲۴ میلادی ۴ مرد در شهرهای مختلف ایران در ملأعام به دار آویخته شدند.

نمودار بالا اعدام‌های در ملأعام از سال ۲۰۰۸ را نشان می‌دهد. تعداد این اعدام‌ها در سال ۲۰۲۰ به دلیل محدودیت‌های ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹ به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافت و در سال ۲۰۲۱ هیچ اعدام در ملأعامی ثبت نشد. این اعدام‌ها از سال ۲۰۲۲ دوباره افزایش یافته‌اند و در سال ۲۰۲۳، تعداد آن‌ها بیش از سه برابر سال ۲۰۲۲ بوده است. در سال ۲۰۲۴ چهار نفر در ملأعام اعدام شدند.