مجله حقوق ما شماره ۴۲

مطابق اصل‏ بیست و ششم قانون اساسی احزاب‏، جمعیت‏‌ها، انجمن‏‌های‏ سیاسی‏ و صنفی‏ و انجمن‌های‏ اسلامی‏ یا اقلیت‌های‏ دینی‏ شناخته‏ شده‏ آزادند، این آزادی شامل آزادی در تشکیل‏ اجتماعات‏ و راه‏‌پیمایی‏‌ها نیز می‌گردد، حق تشکیل‏ اجتماعات‏ و راه‌پیمایی‏‌ها از آن جهت حائز توجه و اهمیت است که اساسا تشکیل گروه، سازمان دادن و اجتماع کردن با یکدیگر با هدف خاصی که دغدغه و نگرانی عمومی باشد، حق بشری است. آزادی اجتماعات ازجمله آزادی‌هایی است که جزو طبیعی‌ترین حق‌های بشری بوده و از دیرباز افراد برای مطالبه خواسته‌های خود و با گردهمایی و تجمع کردن، به بازگوکردن مطالبات خود یا بخشی از افراد جامعه می‌پرداختند. آزادی اجتماعات برای نخستین بار، در اعلامیه جهانی حقوق بشر به عنوان حقی بشری به رسمیت شناخت شد. پس از اعلامیه جهانی حقوق بشر، جامعه جهانی با تصویب میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی آزادی اجتماعات را مستقلا و جدای از آزادی تشکیلات مورد شناسایی مجدد قرار داد.
 
حقوق بشر، حقوقی جهانی، برابر، جدایی‌ناپذیر و تفکیك ناشدنی و در ارتباط با یکدیگرند. آزادی اجتماعات نیز ازجمله آزادی‌هایی است که از یك بُعد موضوعیت و از بُعدی دیگر طریقیت دارد. آزادی اجتماعات علاوه بر اینکه خود حقی است مستقل، ابزاری جهت تحقق سایر حقوق و آزادی‌ها از قبیل آزادی بیان، اندیشه، تفکر است. کمیته حقوق بشر در تفسیر عمومی آزادی اجتماعات اذعان  می‌دارد «آزادی اجتماعات در کنار آزادی بیان و آزادی تشکیلات، مبنای بهره‌مندی از بسیاری از  آزادی‌های سیاسی است».