شماره ۶۷ مجله حقوق ما؛ سپنتا نیک‌نام و معضل تبعیض در قوانین ما

حکم یکی از شعبات دیوان عدالت اداری مبنی بر تعلیق عضویت یک فرد زرتشتی از شورای شهر یزد -بدون هیچ تخلفی و تنها به دلیل مسلمان نبودن- باعث شد تا مباحث قانونی مربوط به حقوق شهروندی غیر مسلمانان در ایران، بار دیگر مطرح شود.

نام رسمی نظام حاکم بر ایران «جمهوری اسلامی» است. دین در قانون اساسی ایران نقش بسیار پررنگی دارد و تقریباً هیچ اصل مهمی بدون اشاره به اسلام و موازین اسلامی رها نشده است. تنها غیر مسلمانانی که طبق اصل سیزدهم قانون اساسی «اقلیت دینی شمرده می‌شوند»، مسیحیان، زرتشتی‌ها و کلیمیان هستند.

مندرجات اصل سیزدهم مبنی بر آزاد بودن «در انجام مراسم دینی» و عمل طبق آئین خود «در احوال شخصیه و تعلیمات دینی» شامل پیروان سایر ادیان نمی‌شود و بی‌دینان و خداناباوران از همین حداقل‌ها نیز بی‌بهره‌اند.

با این حال، عضویت اقلیت‌های مذهبی رسمی در شوراهای اسلامی شهر و روستا، امری که تا چند ماه پیش هیچ‌گونه مانع قانونی بر سر راه آن نبود، اکنون با استناد به «قاعده نفی سبیل» در یکی از آیات قرآن و یک سخنرانی از آیت‌الله خمینی، با اشکال مواجه شده است.

اما آیا این تصمیم، با قوانین کنونی ایران منطبق است؟ آیا چنین تبعیضی در قوانین جمهوری اسلامی نهادینه شده است؟ آیا امکان اصلاح قوانین کنونی و حرکت به سمت رفع تبعیض -هر چند تدریجی- وجود دارد؟

'حقوق ما' این پرسش‌ها و سؤالات مشابه را با چند حقوق‌دان و همچنین یک کارشناس امور دینی در میان گذاشته است.